In de strijd voor Europese waarden is de vluchteling bondgenoot
Original article can be found here.
De lente is er weer en de zon schijnt steeds vaker en intensiever. Ook op de Middellandse Zee, waar de golven langzaam wegebben en veranderen in een ogenschijnlijk begaanbare weg van water. In gammele bootjes en onder levensgevaarlijke omstandigheden zullen vluchtelingen daarom weer de oversteek proberen te maken van Afrika naar Europa. Het risico op de dood nemen ze op de koop toe. Ze verdrinken liever op zoek naar een beter leven, dan levend dood te zijn in hun land van herkomst. Het zijn inderdaad gelukszoekers. Maar wel gelukszoekers die toevallig geboren zijn in een land waar vrede en veiligheid ver te zoeken zijn, of zo nu en dan even opduiken om vervolgens snel weer te verdwijnen. Een land als Eritrea, mijn vaderland. Ondertussen zoeken steeds meer politici in Europa toenadering tot regimes in Afrika om het vluchtelingen probleem bij de bron aan te pakken. Regimes welteverstaan die mensenrechten schenden en de samenwerking met Europa misbruiken om hun daden wit te wassen. Denk aan het regime in Eritrea, dat volgens de VN zich al zeker 25 jaar schuldig aan systematische en grootschalige schendingen van mensenrechten. En aan Libië, waar IS, rivaliserende milities en stammen en het land regeren en dagelijks vluchtelingen ontmenselijken als seksslaven en handelswaar. Nederlandse politici stellen zich gereserveerd op in de toenadering, maar vooral omdat samenwerken met foute regimes in de praktijk onmogelijk blijkt. Het is dubbelhartig dat Europese politici - hoeders van mensenrechten - inhumaan beleid propageren, en vluchtelingen willens en wetens blootstellen aan allerlei gevaren.
Dienstbare journalisten
Ook journalisten stellen zich vaker dienstbaar op voor foute regimes in Afrika. Zo kregen journalisten uit verschillende landen in Europa vorig jaar een unieke kans verslag te leggen in en over Eritrea. Die grepen ze met beide handen, want het land is doorgaans hermetisch afgesloten. In begeleide tours langs toeristische plekken spraken zij met woordvoerders van het regime en "gelukkige" burgers, om vervolgens via de media de mensenrechtensituatie in het land te bagatelliseren. De Nederlandse journalist Arnold Karskens leende zich ook uit voor dit mediacircus, en beweerde vorige week nog dat de vluchtelingenpolitiek het grootste bedrog van de 21ste eeuw is. Het is op zijn minst opportuun te noemen dat steeds meer Europese journalisten - hoeders van waarheid - hun ogen dicht knijpen voor ongemakkelijke waarheden, en vluchtelingen neerzetten als uitbuiters. En dan de Europese burger. Ook die gaat steeds vaker mee met de politieke en journalistieke waan van de dag en ziet in de vluchteling een bedreiging van de eigen identiteit. Zelfs de Europese burger met een vluchtelingenachtergrond heeft angst de geïmporteerde en vaak lang achterhaalde identiteit te verliezen door de huidige vluchtelingenstroom. Dit is zorgwekkend omdat politieke deals en mediaflirts met foute regimes kunnen leiden tot schijnoplossingen waar de burger niets aan heeft, of zelfs last van krijgt. Zo zal de lange arm van het Eritrese regime - dat veel aandacht in de media kreeg deze week omdat het kritische burgers in Nederland intimideert - nog meer grip krijgen door het sluiten van Europese deals. Onverschillig zijn voor de misère van vluchtelingen, en "quick fixes" voorop stellen, is niet in het voordeel van de Europese burger - de hoeder van solidariteit .
Lakmoesproef
Onder druk van de vluchtelingenstroom piept en kraakt het al een tijd in Europa. Waarden waar Europa voor meent te staan worden stilletjes ondergraven, ondanks de inzet van gewetensvolle politici, nuchtere journalisten en solidaire burgers. De vluchtelingcrisis is de laksmoesproef geworden die aantoont dat Europese waarden niet crisis-proof zijn. En juist dit maakt vluchtelingen waardevol. Vluchtelingen dwingen Europa tot zelfbezinning. En misschien nog belangrijker, vooral vluchtelingen weten wat het betekent om te leven zonder vrijheid en veiligheid, zonder solidariteit, waarheid en waardigheid. Zij zullen daarom voorop willen en kunnen staan in de strijd voor Europese waarden. Maar dan moeten ze wel gekoesterd worden en zich thuis kunnen voelen en ontplooien in Europa. Dáár ligt de echte uitdaging voor Europese politici, journalisten en burgers.